بررسی و تحلیل اثرات کاهش سطح آب دریاچۀ ارومیه بر سطوح توسعۀ شهرستان‌های پیرامون

Authors

  • حسین نظم فر استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • سمیه محمدی حمیدی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • محمد حسن یزدانی دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
Abstract:

بحث تغییرات محیطی در حال حاضر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جامعۀ جهانی مطرح است و یکی از گسترده‌ترین مباحث علمی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی در سطوح مختلف جهان را به خود اختصاص داده است. وقوع خشک‌سالی‌های شدید و مستمر، در دوره‌های زمانی مختلف، بسیاری از نقاط کرۀ زمین را تهدید می‌کند و باعث تحولات سریع و عمیقی در سطوح توسعۀ اقتصادی و اجتماعی بوده است و منطقۀ خاورمیانه و ایران، از این قاعده مستثنا نیست. خشک‌شدن منابع آبی ازجمله دریاچه‌ها از نمودهای بارز این تغییرات است که همواره مشکلاتی برای سکونتگاه‌های اطراف خود به همراه داشته است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه در شهرستان‌های 22گانۀ واقع در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه است. که در چند دهۀ اخیر با کاهش سطح آب و خشکی مواجه است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی‌تحلیلی است. داده‌ها و اطلاعات نیز از منابع و اسناد سازمان آمار و سرشماری‌های سال‌های 85 و 95 جمع‌آوری شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات نیز از روش ویکور و شاخص خودهم‌بستگی فضایی موران در نرم‌افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبات آماری نشان می‌دهد سطوح توسعه طی ده سال اخیر در حوضه، تغییرات بارزی داشته است و به‌مرور از الگوی توزیع پراکنده در سال 85 با توجه به سیاست‌های توسعه به توزیع خوشه‌ای در سال 95  تبدیل شده است. همچنین نرخ اشتغال کاهش و نرخ بیکاری افزایش یافته است. با مقایسۀ آمار می‌توان اثرات منفی کاهش سطح آب دریاچه را طی ده سال اخیر در شهرستان‌های حوضۀ آبریز به‌وضوح مشاهده کرد و کاهش تدریجی سطح آب دریاچه و به دنبال آن، کاهش میزان اشتغال و افزایش نرخ بیکاری دلیل اصلی عدم تعادل توسعه در منطقه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل هیدروکلیماتولوژیکی نوسان‎های سطح آب دریاچۀ ارومیه

دریاچۀ ارومیه از مهم‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران است که تغییر در آن، تأثیرات گسترده‌ای در وضعیت اقلیمی، اقتصادی ـ اجتماعی و هیدرولوژی خواهد گذاشت. برای بررسی ارتباط نوسان‌های سطح آب دریاچۀ ارومیه با تغییرات دما، بارش، سطح ایستابی و دبی رودخانه‌ها، سری‌های زمانی متغیرهای مذکور طی دورۀ آماری 2010- 1981جمع‌آوری و تنظیم شد. همگنی و تصادفی‎بودن داده‌ها به‎کمک آزمون ناپارامتریک ران تست مورد بررسی قرا...

full text

تحلیل هیدروکلیماتولوژیکی نوسان‎های سطح آب دریاچۀ ارومیه

دریاچۀ ارومیه از مهم ترین اکوسیستم های آبی ایران است که تغییر در آن، تأثیرات گسترده ای در وضعیت اقلیمی، اقتصادی ـ اجتماعی و هیدرولوژی خواهد گذاشت. برای بررسی ارتباط نوسان های سطح آب دریاچۀ ارومیه با تغییرات دما، بارش، سطح ایستابی و دبی رودخانه ها، سری های زمانی متغیرهای مذکور طی دورۀ آماری 2010- 1981جمع آوری و تنظیم شد. همگنی و تصادفی‎بودن داده ها به‎کمک آزمون ناپارامتریک ران تست مورد بررسی قرا...

full text

توسعۀ شاخص ریسک منابع آب با روش تحلیل درخت خطا (مطالعۀ موردی: حوضۀ دریاچۀ ارومیه)

پیامدهای منفی از بین‏ رفتن منابع آب برای حیات انسان و دیگر گونه‏های زیستی موجب شده تا بررسی اطمینان‏پذیری حوضه‏های آبریز برای تأمین این نیاز اساسی ضرورت یابد. از این رو، در پژوهش حاضر برای نخستین‏بار روش تحلیل ریسک برای شناسایی نقاط آسیب‏پذیر و ارائۀ یک شاخص جامع در مقیاس حوضۀ آبریز به کار گرفته شد. به این ترتیب، با استفاده از روش تحلیل ریسک درخت خطا رویداد نامطلوب حوضه تعیین شد. سپس، عوامل منج...

full text

ارزیابی نوسان‌های سطح آب دریاچۀ ارومیه و افزایش پهنه‌های نمکی در منطقۀ شمال غرب ایران

   تغییرات شدید آب‌وهوایی، کاهش مقدار بارندگی، استفاده از آب‌های زیر‌زمینی برای مصارف انسانی و صنعتی، سبب نواسان‌ها و تغییرات خطوط ساحلی و از همه مهم‌تر، موجب افزایش پهنه‌های نمکی در منطقة شمال غرب ایران شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تغییرات سطح آب دریاچة ارومیه و پهنه‌های نمکی اطراف آن است؛ برای نیل به این هدف، تصاویر ماهواره‌ای چند‌طیفی ماهوارة لندست (1989-2011)، سنجنده‌هایTM و ETM+ همگا...

full text

آیندهنگری اثرات منطقه‌ای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه با رویکرد سیاسی

دریاچۀ ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های فوق‌اشباعِ نمک در سطح جهانی و منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است، اما حیات آن در طول چند دهۀ گذشته به‌دلیل عوامل بسیاری، مانند سدسازی، کاهش بارندگی، افزایش بی‌‌شمار چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه و همچنین عوامل عمدۀ دیگری به خطر افتاده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف یافتن راه چاره برای جلوگیری از وقوع بحران سیاسی منطقه‌ای و حتی ملّی، بر آن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 2

pages  285- 309

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023